دنیای امروز به لطف ابزارهای ارتباط جمعی مانند رسانه، فضای مجازی و مهاجرت تبدیل به جهانی فراملیتی شده است که در آن دالهای فرهنگی و هویتی پیوسته در حال اختلاط و پیوند با یکدیگر هستند. نتیجۀ این امر ایجاد هویت و فرهنگی هیبرید است که ضامن بقا و رشد ما در جهان امروز میباشد. ادبیات امروز متاثر از همین فضا روایتگر داستان زندگی مردم بی سرزمینی است که در جستجوی زندگی بهتر مهاجرت کرده اند. راز بازگشت اثرِ دنی لاَفریر و سرزمین نوچ رمانِ کیوان ارزاقی به خوبی این فضا، نتایج پذیرش و عدم پذیرش هیبریدیته را به تصویر میکشند. بررسی تطبیقی این دو رمان با تکیه بر نظریه پسااستعماری هومی بابا و نظریه ژاَک لَکان درباره از خودبیگانگی کمک کرد تا نشان دهیم چگونه مهاجرینی چون پدر دنی و آرش بدلیل عدم توانایی در پذیرش دالهای فرهنگی و قوانین حاکم بر سرزمین میزبان، بخاطر انکار واقعیت یا غم جدایی دچار بیماری و ازخودبیگانگی میشوند، در حالیکه صنم و دنی با پذیرش هیبریدیته، از مهاجرت فرصتی برای دستیابی به موفقیت میسازند. درنتیجه، دنی با تحقق آرزوهایش به نویسنده مشهوری بدل میشود که میتواند از طریق نوشتن نه تنها عضوی از اعضای سرزمین میزبان شود، بلکه به سرزمین مادریش هم بازگردد.

جهان امروز که با مشخصاتی چون مهاجرت گسترده انسانها و گسترش ابراز ارتباط جمعی شناخته می شود، توهم وجود جهانی بدون مرز را بوجود می آورد که بازتعریف مفهوم هویت و ملیت را الزام می کند. بدین ترتیب، بازنمایی داستان زندگی مردم سرزمین زدایی شده، با هویتی هیبرید (چندگانه)، از مشخصات ادبیاتی است که در این جهان فراملیتی خلق می شود. این ادبیات اتصال میان تفاوت های فرهنگی، به کمک مذاکره بر سر این تفاوت ها در فضای-سوم، فضای گفته پردازی، را آشکار می سازد. پژوهش پیش رو قصد دارد نشان دهد چگونه این جهان فراملیتی در ادبیات جهانی بازنمایی می شود، و چگونه افراد جلای وطن کرده از هویتی مرتبط با ملیت و نژاد گذر می کنند و به هویتی هیبرید و متغیر می رسند. بر همین اساس، بررسی دو اثر از آثار دنی لافریر، اروشیما و من یک نویسنده ژاپنی هستم، بر پایه تزهای پسااستعماری هومی بابا به ما کمک کرد تا نشان دهیم که این مولف با مطرح کردن مسئله هویت، ترسیم دنیایی فرافرهنگی و فراملیتی، و نهایتا، با بازنمایی شخصیت هایی هیبرید، شخصیت هایی که هویت سرزمین مادری نزد آنان رنگ باخته است، سعی می کند علاقه خود نسبت به دیگری بودن و زیستن در دنیایی جدید که در آن تبدیل هستی، یا تصاحب یک هویت جدید امکان پذیر است، را نشان دهد.

این مقاله در پی آن است که با طرح مساله ی چندجایی بودن برخی پدیده ها به ویژه در پیوستار چندقومیتی، و از نظر نگارنده، چندزیستی ایران نه ترکیبی و چندرگه بودن، نشان دهد که چه امکانات اتنوگرافیکی پیش روی پژوهش گر وجود دارد. پرسش پیش روی نویسنده از دل کار میدانی و مشکلاتی که در عمل رخ نموده اند برخاسته و سپس در پی آن بوده ام که چهارچوب روشی را بسازم که به لحاظ نظری و راهنمایی عملی، برای پژوهش هایی این چنین راه گشا باشد. بنیاد کار بر نوشته ی مارکوس و پیش نهاد او برای در پراکسیس ساختن گونه ای از اتنوگرافی چندجایی گذاشته شده است. از پی همین پراکسیس، تلاش کرده ام این چنین روشی را در جاهایی پی بگیرم که به تعبیر اوژه، نامکان هستند. نامکان هایی که در پیش نهاد من، ویژگی هتروتوپیای فوکویی دارند. از این رو، چنین شکلی از مردم نگاری، دست به آفرینش میدان و موضوع مورد مطالعه اش می زند؛ آفرینش گری، آن چنان که فوکو بدان می پردازد. نام این پیش نهاد را «زندگی نگاری» می گذارم.

ظهور و گسترش شبکه های اجتماعی مجازی، به خصوص شبکه های اجتماعی تصویرمحور، فضایی به نسبت باز برای بازنمایی هویت و حتی هویت سازی در اختیار گروه های قومی و به حاشیه رانده شده قرار داده است که به صورت تاریخی از آن بی بهره بوده اند. این مقاله به دنبال شناخت انواع گونه های هویتی بازنمایی شده زنان کرد ایرانی در شبکه اجتماعی اینستاگرام و نیز شناسایی راهبردها و فن هایی است که این زنان برای بازنمایی هویت جمعی خود بکار می گیرند. روش تحقیق این پژوهش، روش کیفی نتنوگرافی یا مردم نگاری شبکه ای است که برای گردآوری و تحلیل داده ها از الگوی سادبک مشتمل بر سه فن مصاحبه، مشاهده مشارکتی و خوانش محتوای مجازی استفاده شده است. بر اساس یافته ها، کاربران زن گرچه در بازنمایی هویت خود عاملیت بیشتری یافته اند، اما کنشگری آن ها از ساختارهای از پیش تعیین شده معماری شبکه های اجتماعی نظیر لایک، کامنت و بازنشر تصاویر تاثیر گرفته است. همچنین یافته ها نشان از وجود سه تیپ هویتی جهان وطنی، ملی ایرانی و قومی در این شبکه دارد؛ تیپ هایی که مولفه های هر یک از آن ها خود به سه زیرمجموعه نمایش تعلق به جامعه مطلوب، فرهنگ و سیاست تقسیم می شوند. هر یک از این زیرمجموعه ها نیز راهبردها و فن های بازنمایی مختص به خود را دارند. هویت های بازنمایی شده زنان در اینستاگرام در مقایسه با رسانه های جمعی از تنوع و تکثر بیشتری برخوردار است. همچنین این هویت ها سیال و چندرگه بوده و در برهه هایی خاص نظیر بحران های اجتماعی رادیکال تر بروز می کنند.

هدف این مقاله تبیین پدیده ی متاخر جهانی شدن معاصر، در سه ساحت پیدایش، بسط و همچنین پیامدهایش در حوزه ی مصرف زندگی روزمره است. جهانی شدن واقعیتی اجتماعی با چندین بعد بهم پیوسته است. ذیل چرخش فرهنگی و اهمیت یافتن بحث مصرف در زندگی روزمره، الگوهای برساخته شده ی مصرفی در این حوزه، به عنوان الگوهای معنایی و هویت ساز برای کنشگران زندگی روزمره در نظر گرفته می شود. در این شرایط تحت روند جهانی شدن، این کنشگران با نشانه ها و کالاهای مختلف از سراسر جهان مواجهه می شوند. در اینجا نوع واکنش کنشگران زندگی روزمره در قالب انواع بومی گرایی، جهانی گرایی و روند میانه ی چندرگه قابل بررسی است. جهت بررسی انواع مواجهات کنشگران ایرانی با این روند، پژوهش حاضر بر الگوهای مصرفی بر مبنای منابع و کالاهای محلی و جهانی تمرکز نمود. روش شناسی این پژوهش از نوع کیفی و توصیفی، و روش مردم نگارانه است که از طریق مصاحبه ی عمیق با 28 جوان 18 تا 35 ساله ی تهرانی، و گردآوری اسناد، در متن زندگی روزمره اقدام به جمع آوری داده هایی در مورد الگوهای مصرفی شده است. داده های جمع آوری شده در قالب روشی ترکیبی از کدگذاری موضوعی، کدگذاری عددی، تحلیل گفتگو، تحلیل اسنادی، در کنار تحلیل کمی محتوا، به بررسی انواع الگوهای التقاطی مصرفی بر مبنای شدت مصرف منابع مختلف در پنج حوزه ی مصرف خوراک و نوشیدنی؛ پوشش و مدیریت بدن؛ فراغت؛ انواع مصارف فرهنگی؛ مصارف ارتباطی؛ نشان داد که نوعی جهان وطنی در بعد مصرفی در ساحت زندگی روزمره ی ایرانی مشهود است که شدت آن بر مبنای میزان مصارف منابع و همچنین خلاقیت کنشگران، مختلف می باشد.

بیان مساله: طراحی پژوهی گستره ی پرداختن به نظریه های محتوایی و رویه ای در طراحی است. به نظر می رسد طراحی، نتیجه ی هم پیوندی میان کنش گران مختلف در این روند است. ظهور رویه های فناور محور، سبب گسترده تر شدن طیف این کنش گران و نقش آفرینی ماشین در روند طراحی شده است. این تحولات، مواجهه طراحان با مساله های طراحی معماری را تغییر داده اند؛ و روند طراحی همچون شبکه ای کنش پذیر، خوانده می شود. در این راستا، نظریه کنش گر-شبکه، با تحلیل رویدادها و شفاف سازی جزئیات، نحوه هم پیوندی روند طراحی را بازتاب می دهد.سوال تحقیق: پژوهش حاضر تلاش دارد تا به دو پرسش پاسخ دهد: 1) کارکرد نظریه کنش گر-شبکه در تحلیل روند طراحی معماری چیست؟ 2) تحلیل روند طراحی توسط نظریه کنش گر-شبکه، چه نتیجه‎ای بر کنش طراحان دارد؟اهداف تحقیق: هدف این پژوهش، تبیین ارزش روش شناختی نظریه کنش گر-شبکه و تحلیل کارکرد آن در طراحی پژوهی، ردیابی و ردگیری جزئیات روند طراحی و بازتاب پیوندهای آن است.روش تحقیق: این پژوهش به خانواده ی طراحی پژوهی تعلق دارد و بعدی کیفی و کاربردی را در بر می گیرد؛ و از نظریه ی کنش گر-شبکه به عنوان روش پژوهش بهره می برد. در این راستا، داده های مشاهداتی را دسته بندی می کند، روایت کنش گران در روند پژوهش را جمع آوری می کند و با استفاده از نمودارهای اجتماعی-فنی و راهبرد استدلال منطقی داده ها را تحلیل می کند.مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق: ماهیت شبکه ای طراحی معماری، بستری پژوهشی فراهم می کند و کنش گر-شبکه در سه سطح بکار گرفته نمی شود. تحلیل ساختار نمونه عملی (مسابقه معماری) و هستی شناسی طراحی جمعی، نشان داد پیوندهای شبکه ای روند طراحی، در قالب سلسله مراتبی تحلیل پذیر نیستند؛ بلکه سیری روایی و چندرگه دارند. در این ماهیت، پذیرش نقش لایه های پنهان ضروری است و با ایجاد فضایی آمیخته، بر رخ دادهای پیش بینی نشده و تحول مواجهه طراحان، تاکید دارد. در نهایت، سهم کنش گر-شبکه علاوه بر تبیین شبکه ی طراحی، به نوعی ساختن بستری جهت تفسیر نتایج طراحی و مداخله طراحان پس از پایان روند طراحی است؛ به گونه ای که چالش طراحان را از به تصویر کشیدن و نگاشت روند طراحی، به یافتن و طراحی پیوندهای روند تغییر می دهد.